Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

carmina iii xv


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra

Uxor pauperis Ibyci,

tandem nequitiae fige modum tuae

famosisque laboribus;

maturo propior desine funeri

5 inter ludere virgines

et stellis nebulam spargere candidis.

non, siquid Pholoen satis,

8 et te, Chlori, decet: filia rectius

expugnat iuvenum domos,

10 pulso Thyias uti concita tympano.

illam cogit amor Nothi

lascivae similem ludere capreae:

te lanae prope nobilem

tonsae Luceriam, non citharae decent

15 nec flos purpureus rosae

nec poti vetulam faece tenus cadi.


Systema: asclepiadeum quartum. Appellatur: Chloris. Nomenclatura: 1 Ibycus; 7 Pholoe; 8 Chloe; 8 Chloris; 11 Nothus; 14 Luceria



PORPHYRIONIS COMMENTARIVM IN HORATIVM FLACCVM


1. vxor pavperis ibyci. Haec ὠιδὴ scribitur in uetulam mycham et luxuriosam.

2. tandem neqvitiae fige modvm tvae. [Nequitiae] nunc ‘calliditati et malitiae’, non ut olim nequam dicebatur ignauus ac nihili.

5. inter lvdere virgines. Ordo et sensus est: Desine inter uirgines ludere, cum sis funeri propior.

6. et stellis nebvlam spargere candidis. Decens allegoria. Ait enim: ut decor stellarum nubilo infuscatur, sic ad nitorem fieri uirgines interuentu tuo turpes, quippe cum sis aetate iam adtrita et deformis.

8. filia rectivs expvgnat ivvenvm domvs // pvlso thyias vti concita tympano. Hic etiam filiam eius ostendit uirosam esse et per libidinem nimiam ita in furorem quendam incitari, ut Bacchae solent pulsu tympani audito.

13. te lanae prope nobilem // tonsae lvceriam, non citharae decent. Luceria urbs est in Apulia et in Samnio. Catexochen autem pro qualibet lana hoc positum.

16. nec poti vetvla faece tenvs cadi. Non decet aetatem tuam, inquit, in conuiuio multum potare. Hoc est enim ‘faece tenus potare’. Nam utique cum tota amfora bibitur, ad faecem peruenitur. Per faecem autem uetulam uetus uinum accipe.



ACRONIS COMMENTARIVM IN HORATIVM FLACCVM


[PROSAGOREVTICE DICOLOS.] METRVM PRIMO VERSV GLYCONIVM, SECVNPVS ASCLEPIADEVS.]


1. uxor pauperis [h]ibici. Ad m<o>echam scribit uetulam et luxuriosam [(ex Porph.).] Bene dixit ‘uxor pauperis’, cui solum poterat esse solatio, si castam haberet uxorem nec tenuitati eius luxuriosa conueniret.

2. tandem nequitiae fige modum tuae. [Pone modum] obscenitati siue libidini aut turpi auaritiae. Vt Terentius (adelph. II 1, 33): Leno me iniqua non uult loqui.

4. maturo propior d. p. Idest morti uicinior iam per aetatem.

5. inter ludere u. Hic ordo est: desine inter uirgines ludere, cum sis funeri propior.

6. et stellis nebulam s. c. Decens allegoria; ait enim: ut stellarum decus et splendor fuscatur nebulis et celatur, sic nitorem uirginum permixta anus obscuras.

7. non siquid pholoen satis. Pholoe[n] filia Chloridis, in quam scribit, et ipsam turpem designans, quae furore libidinis ita incitaretur, ut Bacchae tympanorum pulsu. Ordo est: Filia Chlor<a>e, non, siquid satis decet Pholoen, decet te; rectius expugnat ilia domos iuuenum, subaudi: quam tu concita uti Thyias pulso tympano.

11. amor nothi. Nomen amatoris.

12. lasciuae capr<e>ae. Genus pecudis libidini et lasciuiae aptius.

14. tons<a>e luceriam. Luceria est Apuliae ciuitas [(cons. Porph.).] Dicit autem lanificio aetatem eius magis aptam quam luxui et ebriositati.

16. f<a>ece tenus cadi. Tamquam quae uasa uino ueteri potando uacuaret.

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII