Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1      intactis opulentior  
2       thesauris arabum et divitis indiae
 
tesauris
 
3      caementis licet occupes
 
cementis
 
4       terrenum omne tuis et mare publicum:
terrenum omne tuis et mare publicum:
terrenum omne tuis et mare publicum:
 
thirrhenumtirrenumtyrrenum
marea pulicum
apulicumponticumpunicum
 
5      si figit adamantinos
si figit adamantinos
 
sic
figatfiget
 
6       summis verticibus dira necessitas
 
durasaeva
 
7      clavos, non animum metu,
clavos, non animum metu,
 
clavum
animos
 
8       non mortis laqueis expedies caput.
 
capud
 
9      campestres melius scythae,
campestres melius scythae,
 
campestris
scithescythe
 
10       quorum plaustra vagas rite trahunt domos,
quorum plaustra vagas rite trahunt domos,
quorum plaustra vagas rite trahunt domos,
 
domos rite trahunt vagas
vagos
domus
 
11      vivunt et rigidi getae,
 
gete
 
12       inmetata quibus iugera liberas
 
immmotataimmetatainme tata
 
13      fruges et cererem ferunt
 
frugis
 
14       nec cultura placet longior annua  
15      defunctumque laboribus  
16       aequali recreat sorte vicarius.  
17      illic matre carentibus  
18       privignis mulier temperat innocens  
19      nec dotata regit virum
 
dodata
 
20       coniunx nec nitido fidit adultero;
 
coniux
 
21      dos est magna parentium
 
parentum
 
22       virtus et metuens alterius viri  
23      certo foedere castitas,
 
federe
 
24       et peccare nefas, aut pretium est mori.
et peccare nefas, aut pretium est mori.
et peccare nefas, aut pretium est mori.
 
emori
precium
est
 
25      o quisquis volet inpias
o quisquis volet inpias
 
quis quisquisque
impias
 
26       caedis et rabiem tollere civicam,
caedis et rabiem tollere civicam,
 
caedescedes
aut
 
27      si quaeret pater urbium
 
queretquerit
 
28       subscribi statuis, indomitam audeat
 
stati us
 
29      refrenare licentiam,  
30       clarus postgenitis, quatenus, heu nefas,
clarus postgenitis, quatenus, heu nefas,
clarus postgenitis, quatenus, heu nefas,
 
carus
post genitis
quatinus
 
31      virtutem incolumem odimus,
 
incolomemincolumen
 
32       sublatam ex oculis quaerimus invidi.
sublatam ex oculis quaerimus invidi.
 
occulis
querimus
 
33      quid tristes querimoniae,
 
quaerimoniaequeremoniae
 
34       si non supplicio culpa reciditur,
 
suplitiosupplitio
 
35      quid leges sine moribus  
36       vanae proficiunt, si neque fervidis
vanae proficiunt, si neque fervidis
 
vane
profitiunt
 
37      pars inclusa caloribus
 
coloribuslaboribus
 
38       mundi nec boreae finitimum latus  
39      durataeque solo nives
durataeque solo nives
 
durata eque
gelu
 
40       mercatorem abigunt, horrida callidi  
41      vincunt aequora navitae,
 
nautae
 
42       magnum pauperies opprobrium iubet
magnum pauperies opprobrium iubet
magnum pauperies opprobrium iubet
 
pauperis
obprobrium
pati
 
43      quidvis et facere et pati  
44       virtutisque viam deserit arduae?
virtutisque viam deserit arduae?
 
virtusque
deserere
 
45      vel nos in capitolium,  
46       quo clamor vocat et turba faventium,  
47      vel nos in mare proximum
 
publicum
 
48       gemmas et lapides aurum et inutile,
 
aurum inutile
 
49      summi materiem mali,
 
materiammatheriam
 
50       mittamus, scelerum si bene paenitet.
 
penitetpoenitet
 
51      eradenda cupidinis  
52       pravi sunt elementa et tenerae nimis
pravi sunt elementa et tenerae nimis
pravi sunt elementa et tenerae nimis
 
pravapravae
fomenta
temerae
 
53      mentes asperioribus  
54       formandae studiis. nescit equo rudis
formandae studiis. nescit equo rudis
 
formande
aequo
 
55      haerere ingenuus puer
 
herere
 
56       venarique timet, ludere doctior,
 
ditior
 
57      seu graeco iubeas trocho
seu graeco iubeas trocho
 
greco
trhoco
 
58       seu malis vetita legibus alea,  
59      cum periura patris fides
 
peiuraper iura
 
60       consortem socium fallat et hospites
consortem socium fallat et hospites
consortem socium fallat et hospites
 
sotium
fallet
hospitem
 
61      indignoque pecuniam  
62       heredi properet. scilicet inprobae
heredi properet. scilicet inprobae
 
haeredi
improbaeimprobeinprobe
 
63      crescunt divitiae, tamen  
64       curtae nescio quid semper abest rei.  

TESTIMONIA


Ln. 1—8. Hildeb. moral. philos. p. 988 praeter: ‘et mare publicum’ et ‘adamantinos’

Ln. 1 praem. ‘nona decima ode’ Diomed. 526

Ln. 9—11, 12 sq., 14, 24. ‘de quarum laude gentium Horatium in lyricis suis ita meminit: campestres, inquit, Scythae melius vivunt et rigidi Getae, quorum — domus, nec cultura — annua. dos est magna parentum virtus; et peccare nefas, aut precium est mori’ Adamus descript. insularum Aquilonis c. 18 (Pertz. vol. VIIII).

Ln. 26. cf Flor. II 9, 5: ‘ultimo non civicam modo, sed hostilem prope rabiem supergressum’

Ln. 31 sq. schol. codex Parisinis 7975 saec. XI epist. II 1, 11

Ln. 42 sq. ‘magnum pauperies opprobrium iubet quidquis (om. Vincent.) et (om. Hildeb.) facere et pati’ Vincent. Bellon. VII 70

Ln. 42. Hildeb. moral. philos. p. 990

Ln. 50—54. ‘scelerum — studiis’ Hildeb. moral. philos. p. 971

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII