Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. ICARM. IICARM. IIICARM. IVCARM. SAEC.EP.SERM. ISERM. IIEPIST. IEPIST. IIA. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1       urbis amatorem fuscum salvere iubemus,
 
salvaresalvire
 
2      ruris amatores. hac in re scilicet una  
3      multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
multum dissimiles, at cetera paene gemelli,
 
ad
caetera
penepoenaepoene
gimelli
 
4      fraternis animis; quidquid negat alter et alter,
 
quicquidquidquitsiquid
 
5      annuimus pariter, vetuli notique columbi.
 
annuimus
 
6      tu nidum servas, ego laudo ruris amoeni  
7      rivos, et musco circumlita saxa nemusque.  
8      quid quaeris? vivo et regno – simul ista reliqui
 
queris
 
9      quae vos ad caelum fertis rumore secundo;
quae vos ad caelum fertis rumore secundo;
 
celum
ecfertiseffertis
 
10      utque sacerdotis fugitivus liba recuso –  
11      pane egeo, iam mellitis potiore placentis.
 
pociore
 
12       vivere naturae si convenienter oportet,
 
sic
 
13      ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –
ponendaeque domo quaerenda est area primum –
 
ponendaque
domui
domo
aera
 
14      novistine locum potiorem rure beato?  
15      est ubi plus tepeant hiemes? ubi gratior aura  
16      leniat et rabiem canis, et momenta leonis, cani fertcanis et
 
17      cum semel accepit solem furibundus acutum?  
18      est ubi divellat somnos minus invida cura?
est ubi divellat somnos minus invida cura?
 
depellat
somnumsomnus
 
19      deterius libycis olet aut nitet herba lapillis?
deterius libycis olet aut nitet herba lapillis?
 
libicis
tapetis
 
20      purior in vicis aqua tendit rumpere plumbum  
21      quam quae per pronum trepidat cum murmure rivum?
 
rium
 
22      nempe inter varias nutritur silva columnas,
 
parias
 
23      laudaturque domus longos quae prospicit agros;
 
conspicit
 
24      naturam expelles furca, tamen usque recurret,
 
expellasrepelles
 
25      et mala perrumpet furtim fastidia victrix.
et mala perrumpet furtim fastidia victrix.
 
prorumpet
fastigiavestigia
 
26      non qui sidonio contendere, callidus, ostro  
27      nescit aquinatem potantia vellera fucum
nescit aquinatem potantia vellera fucum
 
potentia
sucum
 
28      certius accipiet damnum propiusve medullis
certius accipiet damnum propiusve medullis
certius accipiet damnum propiusve medullis
 
cercius
dampnum
propiuspropiusque
 
29      quam qui non poterit vero distinguere falsum.
quam qui non poterit vero distinguere falsum.
 
potuit
distingere
 
30      quem res plus nimio delectavere secundae –
 
iusto
 
31      mutatae quatient; siquid mirabere, pones
mutatae quatient; siquid mirabere, pones
mutatae quatient; siquid mirabere, pones
 
motatae
quacient
mirarabere
 
32      invitus. fuge magna; licet sub paupere tecto  
33      reges et regum vita praecurrere amicos.
 
praecederepraecellere
 
34       cervus equum pugna melior communibus herbis
cervus equum pugna melior communibus herbis
cervus equum pugna melior communibus herbis
 
cervos
equm
pugnae
 
35      pellebat, donec minor in certamine longo  
36      imploravit opes hominis frenumque recepit;
imploravit opes hominis frenumque recepit;
 
imporavitinploravit
regnumque
 
37      sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,
sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,
sed postquam, victor violens, discessit ab hoste,
 
set
posquam
domito victorvicto inludensvicto insultansvicto ridensvicto sonipesvictor victoviolens victoviolens victorvitulans victo
 
38      non equitem dorso, non frenum depulit ore.  
39      sic qui, pauperiem veritus, potiore metallis  
40      libertate caret, dominum vehet improbus atque
libertate caret, dominum vehet improbus atque
 
vehit
improbus
 
41      serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.
serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.
serviet aeternum, quia parvo nesciet uti.
 
quaqui
parvo quia nesciet
nesciat
 
42       cui non conveniet sua res, ut calceus olim
cui non conveniet sua res, ut calceus olim
 
et
calleus
 
43      si pede maior erit – subvertet, si minor – uret.
 
urget
 
44      laetus sorte tua vives sapienter, aristi,
laetus sorte tua vives sapienter, aristi,
 
vivis
eristi
 
45      nec me dimittes incastigatum, ubi plura
 
dimittasdimittis
 
46      cogere quam satis est ac non cessare videbor.
 
fatis
 
47      imperat aut servit collecta pecunia cuique;
 
achaud
 
48      tortum digna sequi potius quam ducere funem.
 
pocius
 
49      haec tibi dictabam post fanum putre vacunae,  
50      excepto quod non simul esses – cetera laetus.
excepto quod non simul esses – cetera laetus.
excepto quod non simul esses – cetera laetus.
 
quodsi
caetera
letus
 

TESTIMONIA


Ln. 1. glossarium Mai classic. auct. VIII 548

Ln. 10 sq. cf Ioannes Saresberiensis epist. 85: ‘pane eget iam mellitis potiore placentis, utque sacerdotis fugitivus liba recusat’

Ln. 12—44. flor. Nostrad.

Ln. 13. huc respexit Hildebertus de querimonia et conflictu carnis et spiritus v. 35 p. 946: ‘est igitur ponenda domus e. q. s.’

Ln. 17. Acr. ad serm. II 3, 163

Ln. 24. florilegium Paris. 8818-a Hildebertus sermon. 68 p. 570

Ln. 24. Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 24. cf Ioannes Saresberiensis policr. III 8: ‘naturae ... quam licet expellas — recurret’

Ln. 30. Florilegium Paris. 8818-a

Ln. 30 sq. ‘quem — quacient’ Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 30—33. Hildebertus moral. philos. p. 988

Ln. 41. florilegium Paris. 8818-a

Ln. 41. Augustinus quaest. in heptateuchum 1, 31 [III p. 556]

Ln. 41. Petrus Cluniacensis adversus Iudaeorum inveteratam duritiem c. 4 [biblioth. Cluniac. p. 1046-a]

Ln. 41. Alcuini epist. ad D. David p. 769 ed. Paris. 1617

Ln. 41. Ioannes Saresberiensis policrat. V 10

Ln. 42 sq. florilegium Paris 8069

Ln. 47. Donatus ad Terent. hecyr. II 1, 27

Ln. 47. Vincentius Bellovacensis specul. histor. VII 68

Ln. 47. Ioannes Saresberiensis policr. III 12

Ln. 47. cf Columbanus ad Sethum v. 51: ‘nec subitis pereat collecta pecunia flammis’

Ln. 47 sq. florileg. Nostradam. (sine interpolatione) Hildebertus moral. philos. p. 991, inserto inter hos versus hexametro Iuvenalis 14, 304: ‘sed certe misera est magni custodia census’

Ln. 48. cf ecbasis captivi v. 484: ‘prompta sequi tortum potius, quam dicere verum’

Ln. 49. cf testim. ad epist. II 2, 214

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII