Q. HORATIUS FLACCUS • OPERA ET COMMENTARII
CARM. I • CARM. II • CARM. III • CARM. IV • CARM. SAEC. • EP. • SERM. I • SERM. II • EPIST. I • EPIST. II • A. P.

varia lectio et testimonia


opus et commentarii • varialectio et testimonia • prosodia et metra
1      “iam, iam efficaci do manus scientiae,
“iam, iam efficaci do manus scientiae,
“iam, iam efficaci do manus scientiae,
 
am
efficacicaci
do
 
2      supplex et oro regna per proserpinae,
 
suplex
 
3      per et dianae non movenda numina,
 
diane
 
4      per atque libros carminum valentium  
5      refixa caelo devocare sidera –
refixa caelo devocare sidera –
refixa caelo devocare sidera –
 
defixa
celo
sydera
 
6      canidia, parce vocibus tandem sacris,
 
parte
 
7      citumque retro solve, solve turbinem!
citumque retro solve, solve turbinem!
 
volve
solve
 
8      movit nepotem telephus nereium,
movit nepotem telephus nereium,
movit nepotem telephus nereium,
 
movet
thelephus
nereius
 
9      in quem superbus ordinarat agmina
 
ordinavit
 
10      mysorum et in quem tela acuta torserat.
 
misorum – missorum
 
11      unxere matres iliae additum feris
unxere matres iliae additum feris
unxere matres iliae additum feris
 
luxere – vinxere
illae
addictum
 
12      alitibus atque canibus homicidam hectorem,
 
hæctorem
 
13      postquam relictis moenibus rex procidit
 
menibus
 
14      heu pervicacis ad pedes achillei.
 
achilli
 
15      saetosa duris exuere pellibus
saetosa duris exuere pellibus
 
sectosa – setosa
exsuere – exurere
 
16      laboriosi remiges ulixei
 
ulixi
 
17      volente circa membra – tunc mens et sonus
volente circa membra – tunc mens et sonus
volente circa membra – tunc mens et sonus
 
voluente
circæ – circe
mebra – menbra
 
18      relapsus atque notus in voltus honor.
relapsus atque notus in voltus honor.
relapsus atque notus in voltus honor.
 
relatus
notus
vultus
 
19      dedi satis superque poenarum tibi,
 
penarum
 
20      amata nautis multum et institoribus, –
 
armata
 
21      fugit iuventas et verecundus color  
22      reliquit ossa pelle amicta lurida,
reliquit ossa pelle amicta lurida,
reliquit ossa pelle amicta lurida,
 
me luquit – relicit – reliquid
ora
amictas – amictus
 
23      tuis capillus albus est odoribus!  
24      nullum a labore me reclinat otium,
nullum a labore me reclinat otium,
 
ad
ocium
 
25      urget diem nox et dies noctem – neque est
 
urguet
 
26      levare tenta spiritu praecordia.
 
precordia
 
27      ergo negatum vincor ut credam miser,  
28      sabella pectus increpare carmina,  
29      caputque marsa dissilire nenia.
caputque marsa dissilire nenia.
caputque marsa dissilire nenia.
 
mersa
desilire – dissillire
nema
 
30      quid amplius vis? o mare et terra, ardeo,
quid amplius vis? o mare et terra, ardeo,
quid amplius vis? o mare et terra, ardeo,
 
ampli
viso mare
o terra
 
31      quantum neque atro delibutus hercules
 
dilibutus
 
32      nessi cruore, nec sicana fervida
nessi cruore, nec sicana fervida
 
ne sicruore
nec si – nesi
 
33      virens in aetna flamma! tu, donec cinis
virens in aetna flamma! tu, donec cinis
virens in aetna flamma! tu, donec cinis
 
furens – urens
aethna – etha – ethna – hetna
tua
 
34      iniuriosis aridus ventis ferar,  
35      cales venenis officina colchicis?
cales venenis officina colchicis?
 
calens – calet
colchinis
 
36      quae finis aut quod me manet stipendium?
 
qui – quis
 
37      effare – iussas cum fide poenas luam,
effare – iussas cum fide poenas luam,
 
cinfide
penas
 
38      paratus expiare, seu poposceris
 
paratus expiare, seu poposceris ¦¦ centum iuvencis, sive medaci lyra ¦¦ voles sonare, tu pudica, tu pia
 
39      centum iuvencos, sive mendaci lyra
centum iuvencos, sive mendaci lyra
centum iuvencos, sive mendaci lyra
centum iuvencos, sive mendaci lyra
 
iuvencos centum
iuvencis
mandaci
lira
 
40      voles sonare: ‘tu pudica, tu proba,  
41      perambulabis astra sidus aureum.’  
42      infamis helenae castor offensus vice
infamis helenae castor offensus vice
 
haelene
vicem
 
43      fraterque magni castoris, victi prece,
 
praece
 
44      adempta vati reddidere lumina.
adempta vati reddidere lumina.
 
fratri
reddere
 
45      et tu – potes nam – solve me dementia,  
46      o nec paternis obsoleta sordibus,
 
opsoleta
 
47      neque in sepulcris pauperum prudens anus
neque in sepulcris pauperum prudens anus
 
nec
sepulchris
 
48      novendialis dissipare pulveres!
novendialis dissipare pulveres!
 
novem dialis – novemdialis – novendiales
pulveris
 
49      tibi hospitale pectus et purae manus,  
50      tuusque venter pactumeius, et tuo
 
pactumq. eius – partumeius – patumeius
 
51      cruore rubros obstetrix pannos lavit,
cruore rubros obstetrix pannos lavit,
 
rubors
obserix
 
52      utcumque fortis exsilis puerpera.”  
53      “quid obseratis auribus fundis preces?  
54      non saxa nudis surdiora navitis  
55      neptunus alto tundit hibernus salo.  
56      inultus ut tu riseris cotytia
inultus ut tu riseris cotytia
inultus ut tu riseris cotytia
inultus ut tu riseris cotytia
 
invitus
et
nuri senis
cochitya – cocithia – cocytia – cotitia – cotycia
 
57      volgata, sacrum liberi cupidinis,
volgata, sacrum liberi cupidinis,
 
vulgata
sacra – socrum
 
58      et esquilini pontifex venefici
et esquilini pontifex venefici
 
aesquinili
veneficii – venefitii
 
59      inpune ut urbem nomine inpleris meo?
inpune ut urbem nomine inpleris meo?
 
impune
impleris
 
60      quid proderat ditasse paelignas anus
quid proderat ditasse paelignas anus
quid proderat ditasse paelignas anus
 
proderit
dittasse
pelignas
 
61      velociusve miscuisse toxicum?  
62      sed tardiora fata te votis manent –
sed tardiora fata te votis manent –
 
set – si
tevotis
 
63      ingrata misero vita ducenda est in hoc,
 
ingata
 
64      novis ut usque suppetas laboribus.
 
cruciatibus – doloribus
 
65      optat quietem pelopis infidi pater,
 
infidus – invidi
 
66      egens benignae tantalus semper dapis,
 
benigne
 
67      optat prometheus obligatus aliti,
optat prometheus obligatus aliti,
 
alligatus
alite
 
68      optat supremo conlocare sisyphus
 
collocare – suppremo
sisiphus – sysiphus – sysyphus
 
69      in monte saxum – sed vetant leges iovis.
 
set
 
70      voles modo altis desilire turribus,
voles modo altis desilire turribus,
 
alitis
desilere – dissilere
 
71      modo ense pectus norico recludere,
 
gnorico
 
72      frustraque vincla gutturi nectes tuo
frustraque vincla gutturi nectes tuo
frustraque vincla gutturi nectes tuo
 
vincula
guttur
innnectus – innectes
 
73      fastidiosa tristis aegrimonia.  
74      vectabor umeris tunc ego inimicis eques,
vectabor umeris tunc ego inimicis eques,
 
vectabo
humeris
 
75      meaeque terra cedet insolentiae.
 
cedat
 
76      an quae movere cereas imagines,  
77      ut ipse nosti curiosus, et polo
ut ipse nosti curiosus, et polo
 
curiosus nosti
apollo – choro
 
78      deripere lunam vocibus possim meis,
deripere lunam vocibus possim meis,
 
diripere
possum
 
79      possim crematos excitare mortuos,
 
possem – possum
 
80      desiderique temperare pocula –
desiderique temperare pocula –
 
desiderii
poculum
 
81      plorem artis in te nil agentis exitus?”
plorem artis in te nil agentis exitus?”
plorem artis in te nil agentis exitus
 
in te nihil – nihil in te
habentis – valentis
exitu – exitum
 

TESTIMONIA


Ln. 1 sq. Terentianus 2433

Ln. 1. Fortunat. 2706 (om. in editione Putsch. altero ‘iam’)

Ln. 1 praem. ‘septima decima ode’ Diomed. 529

Ln. 1 praem. ‘in ultima ode quae est’ Victorin. de metr. Hor. 2620

Ln. 15. cf ‘setosa duras exuere pelles’ Plotius 4, 31

Ln. 17. ‘ex E ... littera A facit (sc. in ablativo) ... unde est illud Horatii: volente Circa’ Probus 1446

Ln. 42—44. praeter ‘victi prece’ praem. ‘... in epodon ...’ Acr. et schol. codex Parisinis 7975 saec. XI ad c. I 16, 1

Ln. 48. Sevius ad Aen. V 64

Ln. 48. Sergius Donat. p. 1483

Ln. 48. Caledonis 1898

Ad graece scripta legenda typus graecus extrahe


GAI M. SEVER • MMDCCLX • MMDCCLXVII